article
วันเพ็ญเดือนมาฆะ (MAGHA)
ความจริงทางอินเดียมีเทศกาลวันเพ็ญเดือนมาฆะเหมือนกัน คือ ปีณิมา เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ มีความสำคัญทางภาพ เพราะเป็นแบบเดียวกัน การติก ปีริณมา
การฺตฺติก เป็นเดือนที่ดวงจันทร์เต็มดวงใกล้หมู่ดาวกฤตติกา
การฺติเกย(ะ) เทพ คือ พระขันทกุมาร หรือ สุกันทะ โอรสพระศิวะเทพ
ดาวกฤติกา คือดาวลูกไก่ มี 12 องค์ รับเลี้ยงพระการติเกยะจากวัยทารก ท่านเป็นเจ้าแห่งสงคราม เหมือนเทพมาร
พิธีกรรมอย่างที่เล่ามาแล้ว อาบน้ำชำระล้างบ้าน ถือศีลอด ให้ทาน เพิ่มด้วยการถวายบูชาบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ ให้พ้นบาป ไปสู่สวรรค์
ที่สำคัญ ต้องบริจาคต่อพราหมณ์ และเลี้ยงดู
เพราะพราหมณ์จะทำพิธีบูชา ขอให้บรรพบุรุษพ้นบาปได้ ในวันนี้
และวันเพ็ญเดือนมาฆะ ในเมือง มทุไร (MADURAI) มีพิธี
ลอยบูชาในน้ำ (Floor Festival)
เมือง มทุไร มีโบสถ์ พระแม่ มินากษี (Minakshi) คำ มินา หรือ มีนา. แปลว่า ปลา ฉะนั้นนามนี้ จึงแปลว่า พระแม่ผู้มีเนตรงามดั่งมัจฉา แม่นาคกัลญานี (จะไม่สาวเรื่องว่า เกี่ยวข้องกับนาคอย่างไร แต่ตำราเขาว่า
พระแม่ มินากษี คือ พระนามพระแม่ปารวตีด้วย
และวันนี้จะต้องบูชาพระแม่ กับ พระสุนทเรศวร (อีกพระนามพระศิวะ) จากนั้นลอยเทวรูปทั้งสองไปในกระแสน้ำ ดีที่สุดคือลอยไปทางทิศตะวันออก)
จะลอยทำไม เรื่องอะไร ขืนเล่าตอนนี้ คงไม่จบแต่ละเทศกาลง่ายๆ จะรวบรวมเฉพาะ เทพ ที่ทางไทยไม่ค่อยได้ยิน มาเขียน อย่างพระอุมา พระปารวตี พระคเณศ พระศิวะ มีตำราอยู่มากแล้ว
ฉะนั้นรวมความว่า วันเพ็ญ เดือน มาฆะ ทางเทพมีพิธีการ
บูชาพระ การติเกยะ กับ พระแม่ มินากษี
แต่อ่านตำรานายห้างแล้ว ไม่เข้าใจ
ทำไมมหาศิวะ ถูกลอยแพไปด้วย คงเหมือนทางไทย ลอยกระทง
กับเคยเห็น คุณยาย ลอยกระทงเดือน 3 ไม่ใช่แค่วันเพ็ญเดือนสิบสอง
คุณยายบอกว่า เพ็ญมาฆะ ลอยถวายพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
แต่เพ็ญเดือน 12 ขอขมาต่อ ดิน น้ำ ลม ไฟ ธาตุสำคัญของโลก และตัวเรา
เทศกาลเดือน 12 ยังอยู่ แต่เทศกาลเดือนมาฆะ ไม่เห็นทำกันแล้ว
วิม-ลา
article
มกร สังกรานติ (MAKAR SANKRANI)
คำว่า มกร คือ มังกร คำว่า สังกรานติ อธิบายแล้ว
วันมกร สังกรานติ เป็นวันที่ กำหนดวันเลย ไม่ต้องใช้ ขึ้น – แรม คือวันที่ 14 มกราคม ของทุกปี คือ … เป็นวันเริ่มต้นแห่งพระอาทิตย์เดินทางไปทิศเหนือ เป็นวันมงคลยิ่งใหญ่ของอินเดียเหนือเท่าๆ กับวัน ปุณคล ของทางภาคใต้ และวันนี้ยังมีอีกชื่อ คือ
อุตตรยัน สังกรานติ
อุตตร คือ อุดร ทิศเหนือ
อุตตรยัณ คือ คราวที่ดวงอาทิตย์เดินเหนือเส้นศูนย์สูตร
ในตอนนี้จะรวมคำ ที่เดียวกับฤดูเสียเลย คือ
เห-มายัณ เวลาที่พระอาทิตย์ โคจรไปทางขั้วโลกใต้ จุดไกลที่สุดจากเส้นศูนย์สูตร
ราววันที่ 22 ธันวาคม มีกลางคืนนานกว่ากลางวัน (Winter Solstice)
ศรีษมายัน (สํ ใช้ตัว ณ) วันที่ดวงอาทิตย์ อยู่สูงสุดในทิศเหนือ ไกลสุดจากเส้น
ศูนย์สูตร ราววันที่ 21 – 22 มิถุนายน กลางวันจะนานกว่ากลางคืน
(ศรีษมะ = คินทะ , เห-มา คือ เหมันตะ ) มายน = เดิน เคลื่อนที่
วิษุวัต คือวันที่มีกลางวันกับกลางคืนเท่ากันพอดี Equinox มี
ศราท วิษุวัต เกิดในฤดู ศรทะ (ใบไม้ร่วง) คือเทศกาลทำบุญเดือนสิบ ราววันที่ 22-23 กันยายน
วสันต วิษุวัต กลางวันกับกลางคืนในฤดูฝน ราววันที่ 21 มีนาคม
วันนี้คล้ายกับวันปีใหม่ (แต่เดือนมกราคมคือเดือนยี่) ตามเคยต้องชำระล้างร่างกายในแม่น้ำศักดิ์สิทธ์ โดยเฉพาะแม่น้ำคงคา โดยเฉพาะบริเวณ คงคา สคร (GANGA SAGAR)
คำว่า GANGA คือ แม่น้ำคงคาแหละ แต่ภาษาอังกฤษเขียนอย่างนั้น
สคร หรือ สาคร คือชื่อพระราชาอโยธยา (อยุธยาของไทยนำชื่อมาจากอโยธยา ภายหลังเหลือ อยุธยา) เมืองของท้าว สาคร ที่มีโอรส 6 หมื่นองค์ไปมีเรื่องกับ กปิล (กะปิละฤาษี) จนถูกเผาเป็นเถ้าถ่านหมด อย่าสงสัย มีลูก 6 หมื่นองค์ ตำราละเอียดจะเขียนตอบ ตำนานเทพ
ต่อมาได้ถูกช่วยให้ขึ้นสวรรค์ ด้วยการอัญเชิญ พระแม่คงคาลงมาพรมน้ำมนตร์ ดังนั้นจุดของที่ตั้งเมือง อโยธยา ตรงแม่น้ำคงคาไหลสู่มหาสมุทรอินเดีย จึงศักดิ์สิทธิ์ ถ้าไปอาบน้ำตรงนั้นจะได้ขึ้นสวรรค์
นอกจากนั้นต้องเตรียมเครื่องสังเวยถวายพระอาทิตย์ อุทิศทานคนจน ผู้ยากไร้
แต่ในแคว้นปัญจาป เรียกว่า วันโลฮรี (Lohli)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
วันโลฮรี (Lohli)
แคว้นปัญจาปอยู่ทางภาคเหนือ ขณะสตรีอินเดียห่มสาหรี คนแคว้นนี้ผู้หญิงจะนุ่งกางเกงรัดข้อเท้า ใส่เสื้อตัวยาวถึงข้อเท้า ผ่าข้าง มีผ้าฟาดไหล่ (เราชอบชุดของปัญจาป)
ทางปัญจาญถือว่า วันนี้เป็นการบอกถึงการสิ้นสุดฤดูหนาว จะย่างเข้าฤดูร้อน จึงมีการจุดกองไฟ (อย่าทำในบ้านล่ะ) แล้วก็ร้องเพลง เต้นระบำแขก ตีกลอง โยนขนมลงกองไฟให้พระอาทิตย์
อาหารสำคัญที่ถวายต่อเทพเจ้า และพระสุริยาทิตย์ คือ ข้าวโพดต้ม (คงต้องแกะก่อน) เอามาปรุงด้วย เกลือ มะนาว พริกป่น (ถ้าเป็นข้าวโพดเนย คงจะดีกว่า แต่เขาคงรู้กันว่า เทพท่านโปรดอย่างนั้น)
วิม-ลา.